UEFA Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi'nde grup maçları geride kalırken, Türk takımlarının performansı hayal kırıklığı yaşatsa da Türkiye'nin ülke puanı klasmanında 10. sıradaki yeri değişmedi.
Şampiyonlar Ligi gruplarına direkt takım gönderebilme açısından kritik eşik olan 10. sıra için Türkiye'nin rakipleri Hollanda ve Avusturya.
Gerek 11. sıradaki Hollanda'nın gerekse 12. sıradaki Avusturya'nın kalan maçlarda matematiksel olarak Türkiye'yi geçme şansı olsa da bu ihtimal çok uzak görünüyor.
Türkiye, Avrupa Ligi'nde Galatasaray ve Fenerbahçe ile yoluna devam ederken, Hollanda'nın tek temsilci Ajax, Şampiyonlar Ligi'nde son 16 turuna yükseldi. Avusturya ise Salzburg ve Rapid Wien'le Türkiye gibi Avrupa Ligi'nde iki ekiple temsil edilecek.
Hollanda'nın Türkiye'yi geçebilmesi için, Galatasaray ve Fenerbahçe'nin bundan sonra hiç puan almaması ve Şampiyonlar Ligi'ndeki Ajax'ın da yenilgisiz şampiyon olması gerekiyor.
Avusturya'nın Türkiye'yi geçme şansı Hollanda'ya göre biraz daha fazla ancak bunun için de Salzburg ile Rapid Wien'in büyük bir başarı grafiği sergilemesi gerekiyor. Son 32 turu ile devam edecek Avrupa Ligi'nde, iki Avusturya takımı önlerindeki dörder maçı da kazanıp çeyrek finale çıkar ve Galatasaray ile Fenerbahçe tek puan dahi alamazsa Avusturya 10. sıraya yükselir.
Avusturya ekipleri, kaybedeceği ya da Türk takımlarının alacağı her puan oranında, çeyrek final aşamasından sonra bu açığı telafi etmek zorunda. Örneğin Galatasaray ve Fenerbahçe son 16 turunda birer galibiyetle turnuvaya veda ederse, Avusturya takımları çeyrek finale kadar oynayacakları tüm maçları kazanmalı ve bu turda da en az iki galibiyet çıkartmalı.
Son üç sezondur 10. sırada bulunan Türkiye, sezon sonunda da bu koltuğunu korursa Türkiye ligi şampiyonu 2020-2021 sezonunda yine "Devler Ligi"ne direkt katılacak.
Türkiye sezon bittiğinde 11. sıraya gerilese dahi UEFA Şampiyonlar Ligi'ne direkt takım göndermek için bir şansa daha sahip. Şampiyonlar Ligi'nde kupayı kazanan takım, kendi liginde de "devler ligi" bileti almaya hak kazanırsa statü gereği 11. sıradaki ülkenin şampiyonu da organizasyona doğrudan vize alıyor.
Bu sezondan itibaren değişen kural çerçevesinde klasmandaki ilk 4 ülke, liglerinde ilk 4 sırayı alan takımları direkt Şampiyonlar Ligi'ne gönderiyor.
Sıralamada 5 ve 6'ncılıkta yer alan ülkeler "Kupa 1"e 2 takım gönderirken, 7 ila 10. sıradaki ülkeler, birer ekiple bu arenada temsil hakkı kazanıyor.
Türkiye, an itibarıyla 2010-2011 sezonundan sonra en az puan topladığı sezonu yaşıyor ancak Hollanda'nın son yıllardaki çöküşü, bir zamanlar sürekli yarıştığı İsviçre'nin eski günleri mumla araması, Yunanistan futbolunun bir türlü toparlanamaması Türkiye'yi potada tutuyor.
Türk takımları bilhassa bu sezon biraz daha gayret gösterse ve en azından gruplarda mücadele eden 4 takım da yoluna devam etseydi acaba Şampiyonlar Ligi'ne 2 takım gönderebilir miydi? Bu olayın gerçekleşme ihtimali Hollanda ile Avusturya'nın Türkiye'yi geçme şansından bile az.
Klasmanda an itibarıyla 6. sırada bulunan Rusya ile Türkiye arasında yaklaşık 16 puan fark var ve bu da tam 40 galibiyete tekabül ediyor. Türkiye, 7. sıradaki Portekiz'in de 30 galibiyet gerisinde.
Türkiye'nin, 8. Belçika ve 9. Ukrayna'yı geçme ihtimali ise kısa vadede gerçekleşebilir. Bunun en önemli şartı da Türk ekiplerinin her geçen sezon bir önceki yıldan daha fazla puan toplaması.
Türkiye, Belçika ve Ukrayna'yı geçtiği takdirde şu andaki pozisyonundan farklı bir durum olmayacak ve sadece sıralamadaki yeri değişecek.
- Ülke puanı nedir?
Her ülke takımlarının o sezon içinde topladığı puanların, aynı sezonda o ülke adına yarışmalara katılan takım sayısına bölünmesi ile söz konusu ülkenin sezonluk puanı ortaya çıkar. Örneğin X ülkeden Avrupa kupalarına katılan 5 takım 30 puan toplarsa, bu ülkenin sezonluk puanı 6'dır.
Bu yöntemle yapılan son beş sezonun ortalamasıyla da ülke puanı oluşur ve ülkelerin Avrupa kupalarına göndereceği takım sayısı belirlenir.
An itibarıyla ülke puanlamasında ilk 13 ülkenin sıralaması şöyle:
| Sıra |
Ülke |
2014/15 |
2015/16 |
2016/17 |
2017/18 |
2018/19 |
Ülke Puanı |
1
|
İspanya
|
20,214
|
23,928
|
20,142
|
19,714
|
13,571
|
97,569
|
2
|
İngiltere
|
13,571
|
14,25
|
14,928
|
20,071
|
12,785
|
75,605
|
3
|
İtalya
|
19
|
11,5
|
14,25
|
17,333
|
10,071
|
72,154
|
4
|
Almanya
|
15,857
|
16,428
|
14,571
|
9,857
|
13,071
|
69,784
|
5
|
Fransa
|
10,916
|
11,083
|
14,416
|
11,5
|
9,25
|
57,165
|
6
|
Rusya
|
9,666
|
11,5
|
9,2
|
12,6
|
6,75
|
49,716
|
7
|
Portekiz
|
9,083
|
10,5
|
8,083
|
9,666
|
8,5
|
45,832
|
8
|
Belçika
|
9,6
|
7,4
|
12,5
|
2.6
|
7,2
|
39,3
|
9
|
Ukrayna
|
10
|
9,8
|
5.5
|
8
|
4,8
|
38,1
|
10
|
Türkiye
|
6
|
6,6
|
9,7
|
6,8
|
4,9
|
34
|
11
|
Hollanda
|
6,083
|
5.75
|
9,1
|
2.90
|
6,8
|
30,633
|
Takımların ülke puanına katkısı nasıl hesaplanır?
Gerek Şampiyonlar Ligi'nde gerekse Avrupa Ligi'nde ön eleme maçlarında her takım galibiyette 1, beraberlikte 0,5 puan alır. Grup aşamasından itibaren ise bu puanlar galibiyette 2'ye, beraberlikte 1'e yükselir.
Her iki ligde de çeyrek final, yarı final ve final oynayan takımlar birer ek puan (bonus) daha kazanır.
Şampiyonlar Ligi'nde boy gösteren takımlar için ekstra puanlar da mevcut. Buna göre gruplarda mücadele eden her takım dörder, gruplardan çıkmayı başaran her takım ise beşer bonus puan daha elde eder.
Ülke adına toplanan puanlar, o ülke adına Avrupa kupalarında mücadele eden takım sayısına bölünür.
- Bu sezon ülke puanına en fazla katkı Beşiktaş'tan
Avrupa Ligi'nde İsveç temsilcisi Malmö'ye evinde yenilerek gruptan çıkma şansını kaybeden ve bu sezon yurt dışı defterini kapatan Beşiktaş, şu ana dek topladığı 9,5 puanla Türkiye adına en fazla puan toplayan ekip konumunda.
Siyah-beyazlılar, Avrupa Ligi'nde 3 ön eleme turu oynarken bu müsabakalarda 4 galibiyet 1 beraberlik ve 1 yenilgi aldı. Turnuvanın grup aşamasında ise 2 galibiyet, 1 beraberlik ve 3 yenilgi alan Beşiktaş, bu sezonki Avrupa macerasını 9,5 puanla noktaladı. Siyah-beyazlılar geçen sezon 19, bir önceki sezon da 20 puan toplamıştı.
Bu sezon Şampiyonlar Ligi'ne direkt katılan ve oynadığı 6 maçtan birer galibiyet ve beraberlik çıkarabilen Galatasaray, "devler ligi" bonusu sayesinde 7 puan topladı.
Şampiyonlar Ligi şansını ön elemede birer beraberlik ve yenilgiyle kaybeden Fenerbahçe, Avrupa Ligi gruplarında ikişer galibiyet, beraberlik ve yenilgi neticesinde toplam 6,5 puana ulaştı.
Tarihinde ilk kez Avrupa kupalarına katılan ve doğrudan Avrupa Ligi'ne giren Akhisarspor ise son maçta elde ettiği beraberlikle Türkiye hanesine 1 puan yazdırdı.
Süper Lig'de liderlik koltuğunda oturan Medipol Başakşehir de Avrupa Ligi ön elemesinde birer beraberlik ve yenilgiyle yurt dışı defterini erken kapattı ve 0,5 puan aldı.
Bu sezon takımların Türkiye'nin puanına katkıları şöyle:
| Takım |
Ülke puanına katkı |
| Beşiktaş |
9,5 |
| Galatasaray |
7 |
| Fenerbahçe |
6,5 |
| Akhisarspor |
1 |
| Medipol Başakşehir |
0,5 |
Türk takımlarının katkıları
Türk takımlarının son 5 sezonda ülke puanına katkıları şöyle:
| Takım |
18/19 |
17/18 |
16/17 |
15/16 |
14/15 |
Toplam |
| Beşiktaş |
9,5 |
19 |
20 |
7 |
13,5 |
69 |
| Fenerbahçe |
6,5 |
1,5 |
13 |
14,5 |
|
35,5 |
| Galatasaray |
7 |
0,5 |
|
9 |
5 |
21,5 |
| Osmanlıspor |
|
|
13,5 |
|
8,5 |
13,5 |
| Trabzonspor |
|
|
|
2,5 |
|
11 |
| Medipol Başakşehir |
0,5 |
8 |
1 |
|
|
9,5 |
| Atiker Konyaspor |
|
5 |
1 |
|
|
6 |
| Kardemir Karabükspor |
|
|
|
|
2 |
2 |
| Bursaspor |
|
|
|
|
1 |
1 |
| Akhisarspor |
1 |
|
|
|
|
1 |
- Son 10 sezon
Türk takımlarının son 10 sezonda ülke puanına katkıları şöyle:
| Takım |
Katkı |
Beşiktaş
|
102,5
|
Fenerbahçe
|
76
|
Galatasaray
|
76
|
Trabzonspor
|
38,5
|
Osmanlıspor
|
13,5
|
Bursaspor
|
11
|
Başakşehir
|
9,5
|
Konyaspor
|
6
|
Karabükspor
|
2
|
Gaziantepspor
|
2
|
Eskişehir
|
2
|
Akhisarspor
|
1
|
Sivasspor
|
1
|
- "Dört büyükler"in tüm zamanlar performansı
Türk futbolunun lokomotif kulüpleri Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'un tüm zamanlardaki (1960'dan bugüne) ülke puanlarına katkıları şöyle:
| Takım |
Katkı |
Galatasaray
|
294
|
Beşiktaş
|
211,5
|
Fenerbahçe
|
207,5
|
Trabzonspor
|
106,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türkiye'nin ülke puanı tarihçesi
Türkiye'de Süper Lig'in kuruluşu 1958-59 sezonuna dayanır. O tarihlerde UEFA'da yaklaşık 25 ülkeden birer takım arasında turnuva düzenlenirken, İngiltere, İspanya, Almanya, Fransa, Yugoslavya gibi ülkeler 2 veya 3 takımla organizasyonlara dahil oldular.
İlerleyen yıllarda kupalara katılan ülke sayısı 33'e çıkarken, Türkiye 1962-1963 sezonunda iki takımla temsil hakkı elde etti. Bundan iki sezon sonra bu sayı 3'e çıktı.
1960'ların ilk yarısında ülke puanı sıralamasında 20 ila 22. sırada dolaşan Türkiye, 60'ların ikinci yarısında bilhassa Göztepe ve Eskişehirspor'un performansıyla 17. sıraya çıktı.
Bu sayede Türkiye ilk kez 1972-73 sezonunda Avrupa'ya dört takım gönderdi. İlk bakışta takım sayısının artması Türk ekipleri için sevindirici bir durum gibi gözükse de neticeler hiç de öyle olmadı. Turnuvalara katılan her Türk ekibi daha ilk turda elenmekten kurtulamıyordu.
1970'lerin sonuna doğru Fenerbahçe, Bursaspor ve Trabzonspor çıkış gösterir gibi olsalar da bu performanslar sadece bir sezonluk kaldı ve Türkiye'nin kupalara gönderdiği takım sayısı da yeniden 3'e düştü.
1980'li yıllar Türk futbolunun Avrupa'daki en "silik/başarısız" yıllarıydı. Türkiye, 35 ülkenin içinde 28. sıraya kadar geriledi.
Galatasaray'ın 1988-89 yılında "Kupa 1"de yarı final oynaması ve Trabzonspor'un biraz silkelenişiyle Türkiye klasmanda 10. sıraya kadar yükseldi.
1990'lı yılların başında Sovyetler Birliği ve Çekoslovakya'nın dağılmasıyla turnuvalara katılan ülke sayısı 53'e çıkarken, Türk futbolunda da ufak bir kıpırdanma oldu.
Trabzonspor, Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe'nin özellikle 1996-97 sezonundaki başarılı performansı dikkati çekmekte. Bu başarıyla Türkiye 8. sıraya çıktı ve ilk kez Avrupa'ya 5 takım göndermeye başladı.
2000 yılında Galatasaray'ın elde ettiği UEFA Kupası şampiyonluğu, Türkiye'yi 7. sıraya kadar çıkardı. Sarı-kırmızılı ekibin bu başarısıyla Türkiye ülke puanı tarihindeki en iyi yeri gördü. Klasmanda 7. sıraya çıkan Türk ekipleri, Avrupa arenasında da ilk kez 6 takımla temsil hakkı kazandı.
Galatasaray ,UEFA Kupası'nın ardından Şampiyonlar Ligi'nde de çeyrek final oynarken, o yıllarda adeta ülke puanını sırtlayan ekip oldu. Ancak akabindeki 4-5 yılda sarı-kırmızılı ekip de dahil tüm Türk ekipleri geri viteste gitti.
Kupalara gönderilen takım sayısı 4'e düştü. 2008'de Fenerbahçe'nin "Devler Ligi"nde çeyrek final oynaması ülke puanını yeniden toparladı ve Türkiye, temsil hakkını yeniden 5'e çıkardı.
Türkiye, 2009 yılından bu yana 5 takımla temsil hakkını koruyor.
Son yedi yılda Galatasaray'ın Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek final, Fenerbahçe'nin Avrupa Ligi'nde yarı final, Beşiktaş'ın önce Avrupa Ligi'nde çeyrek final daha sonra da "Devler Ligi"nde son 16 turu oynaması, Türkiye'nin 10. sırada kalmasındaki en büyük etkenler.
