Bayern Münih'te bir Spor Bilim Uzmanı: Soner Mansuroğlu

Soner Mansuroğlu... Dünyanın en büyük kulüplerinden birinde, dünyanın en değerli futbolcularının tüm verileri onun elinden geçiyor... Bayern Münih Spor Bilim Uzmanı Soner Mansuroğlu, TRT Spor yorumcusu Serkan Akkoyun'a konuştu.

Soner Mansuroğlu, Bayern Münih'te Atletik Performans Uzmanı olarak görev yapıyor. Coventry Üniversitesi mezunu ve Spor Bilimleri alanında akademisyen; yani bir Spor Bilim adamı... Bayern Münih'ten önce Köln, M'Gladbach gibi takımlarda futbol oynadı. Ardından West Bromwich Albion'da çalıştı. Yaklaşık 2 senedir de Bayern Münih teknik ekibine bağlı olarak çalışıyor.

Neuer, Lewandowski, Kimmich, Goretzka ve diğerleri... Hepsinin antrenman verileri, sakatlanmamaları için gereken çalışmalar ve antrenman yükleri Soner Hoca'nın uzmanlık alanı. Devamını gelin kendisinden dinleyelim. Bu röportaj için hem kendisine hem Bayern Münih Medya Ofisi ekibine ve tabii ki Takım Menajeri Kathleen Krüger'e teşekkürlerimi sunuyorum...

Öncelikle bize kendinizden ve kariyerinizden bahseder misiniz?

"Köln'de orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak büyüdüm. Futbol beni her zaman çok heyecanlandırdı ve çeşitli futbol kulüplerinde oynama fırsatım oldu. En uzun süreyi 1. FC Köln'de (6 yıl) geçirdim. Hatta bu süre içerisinde Lukas Podolski ile beraber de oynadık. Ayrıca öğrenimime İngiltere'de devam etme kararı vermeden önce Borussia Mönchengladbach (1 yıl) ve Fortuna Köln (3 yıl) takımlarında da futbol oynadım. İngiltere'deki duraklarım Londra, Coventry ve Birmingham'dı. Burada Spor Bilimleri alanında yüksek lisansımı tamamladım ve West Bromwich Albion için çalıştım. Yurt dışında 10 yıl geçirdikten sonra Köln'e geri dönmeye karar verdim. Catapult şirketinin bana yapmış olduğu teklifi değerlendirerek, Almanya (Bundesliga), Avusturya, İsviçre, Hollanda, Belçika ve Doğu Avrupa'da bulunan 50'den fazla futbol takımından sorumlu Spor Bilimleri Danışmanı olarak görev yaptım. Sorumluluk alanım, GPS sensörlerinin sunumu, değer okuma ve karmaşık analiz seçenekleri eğitimiydi. İki yıl sonra elde ettiğim deneyimler sonucunda FC Bayern Münih'te işe başladım. FC Bayern Münih'teki görevlerim arasında A takımdaki futbolcuların stres kontrolü, performans optimizasyonu, sakatlanmayı önleme ve sahaya dönüş protokollerini analiz etmek bulunuyor. Ayrıca akademide de GPS ve analiz konusunda uzman yönetici konumundayım."

Futbolda spor biliminin önemini anlatabilir misiniz? Bir spor bilimcisi neler yapar, nasıl çalışır, bir kulüpteki görevi nedir?

"Spor bilimi performansın anlaşılması ve geliştirilmesi ile ilgilenen çok yönlü bir alan. Hareket çalışmalarının alt disiplinlerinin yani hareket fizyolojisi, biyomekanik, motor (efferent) kontrol ve motor (efferent) gelişimi, hareket ve spor psikolojisi bilgi, yöntem ve uygulamalarını ve etkileşimlerini içerir. Bu nedenle spor bilimi; fiziksel performans analizi ve atletik performans antrenörü gibi farklı grupların temelidir. Bunlar futbolda en sık görülen iki aktivitedir. Sorumluluğumuz; oyuncuların eğitim ve oyunlarda mümkün olan en iyi atletik performansı elde etmelerine yardımcı olmak. Bu; eğitim, performans optimizasyonu, yaralanma önleme, return-to-play, teknik ve pratik destek olabilir. Bunu yaparken, teknik ekibi ve oyuncuları her alanda ve hiyerarşinin her seviyesinde eğitim, rekabet ve rejenerasyon uygulamaları hakkında değerlendirir, araştırır ve tavsiyelerde bulunuruz."

Bayern Münih'te idmanlarda, saha içinde ve saha dışında nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?

"Antrenmanların ağırlık noktası, maçlarda performansı ve dayanıklılığı en üst düzeye çıkarmaya yardımcı olacak ve aynı zamanda yaralanma riskini azaltacak şekilde hazırlıkları tasarlamak. Bu nedenle amaç, antrenöre mümkün olan en verimli seçeneği sunmak için oyuncuları en üst fitness seviyesinde tutmaktır. Oyuncuların bireysel fitness seviyesi, takım, pozisyon ve oyun tarzına göre açıkça tanımlanmalıdır. Böylece güçlü ve zayıf yönler, bireysel ve takım bazında tanımlanabilir. Bu, temel performans ölçümüne dayanır ve performansı artırmak için müdahaleyi kolaylaştırır. Bu temel ölçümü elde etmek için, eğitim oturumlarında ve oyun rutininde uydu güdümlü konumlandırma sistemleri (GPS) gibi gelişmiş ölçüm teknikleri gerçek zamanlı olarak kullanılmakta. Sensörler oyuncuların eğitimde, yaralanmadan sonra rehabilitasyon sırasında, rakip için hazırlık sırasında ve oyunun içerisinde neler yaşandığına, ayrıca kişisel performansına daha derin bir bakış açısı sağlar. GPS sistemleri tarafından gerçek zamanlı olarak iletilip kaydedilen konum verilerinden koşu rotaları izlenebilmekte. Aynı zamanda hız, sprintler ve koşu mesafeleri de hesaplanabilir. Somut olarak, her oyuncunun fiziksel yükü hakkında ayrıntılı bilgi içerir. Teknoloji giderek sporcuyu "şeffaf" hale getiriyor. Hem oyun hem de eğitim sırasında performansa bütünsel bir bakış sağlar ve performansı artırmak, yaralanma riskini azaltmak veya yaralanmadan sonra rehabilitasyonu izlemek ve oyuna hazır olmayı belirlemek için bireysel eğitim ve stres yönetimi için birçok avantaj vaat eder."

Bir futbol takımı fizik olarak en üst seviyeye gelmek için nasıl çalışmalar yapmalı, nelere dikkat etmeli?

"Oyun belirleyici faktördür. Analiz sırasında, takımlar genellikle oyunu iki bileşene indirir; oyun süresi ve kilometre sayısı. Bununla birlikte rekabet de analiz kadar değişkendir. Bu nedenle, oyunu bireysel formlarına ayırmak yani antrenörün oyun felsefesini anlamak, taktik ön koşulları, oyun yoğunluğunu sadece bir bütün olarak değil, aynı zamanda ilgili pozisyonlarda peaks (zirve) ile (10 dakika, 5 dakika engelleme) analiz etmektir. Bu, oyunun aşamalarında oyuncuların maksimum çabalarını daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır. Analiz ne kadar derin olursa, antrenör ve yardımcılarının performans analistleri ile birlikte belirlenen stratejilerin uygulanması için teknolojinin kullanılması ve bulguların üzerinde uzlaşmaları o kadar net olur. Bu, teknolojinin uygulanması ve bulguların işlenmesi için performans analisti ile koordineli bir stratejinin eğitmen ve süpervizör kadrosunda kabul edilmesini gerektirir. Sonuçta, başarı ve gerçek fayda büyük ölçüde uygulama, kayıt ve analize olan güvene, kullanıcıların verileri anlamlı bir şekilde nasıl yorumlayacağına dair anlayışına ve bunların yönetimi için anlamlı geri bildirimlere bağlıdır."

Antrenmanlarda bilimi nasıl kullanıyorsunuz?

"Oyunculara yapılan yüklemelerde çok işimize yarar. Maç günündeki yüke ek olarak, ilgili eğitim oturumlarında yük kontrolü çok önemlidir. Yüklemeler farklı sezon aşamalarına ve oyun planlarına bağlıdır. Üç döngü makro (tam sezon/yıl), meso (sezon aşamaları/ay) ve mikro (haftalar) egzersiz planlamasında ve dolayısıyla stres kontrolünde, yani fitness ve rejenerasyon stratejilerinde son derece önemlidir. Makro veya meso döngüyü incelerken, takımınızı 3 maç (Cumartesi, Çarşamba, Cumartesi) yapacak gibi fitness seviyesine getirmek için gereken yoğunlukları ve hacimleri görebilirsiniz. Bu planlama, eğitim oturumlarının hacmini ve yoğunluğunu belirleyen mikro döngülerin belirlenmesini sağlar. Elde edilen bilgiler eğitim sürecine müdahale etmenin ve post hoca analizinin temelini oluşturur. Fakat ne yazık ki çok nadiren kullanılır. Çünkü gösterilmesi gereken çaba muhtemelen çok fazla olacaktır. Amaç her zaman oyuncuları yaralanmalardan korumaktır. Canlı kayıt, aşırı yük binmiş oyuncuları oyun formlarından veya eğitim oturumlarından çıkarmak için kullanılabilir."

Sizce gelecekte spor bilimi hangi noktaya gelecek? Her kulüp bir spor bilimcisi istihdam etmeli mi?

"GPS ile veri kaydı, eğitmenlerin ve yardımcılarının çalışmalarını daha verimli hale getirir. Daha az personel ile oyuncunun/takımın performans analizini büyük ölçüde hızlandırdırır. Bu da antrenörlerin daha hızlı karar vermesini sağlar. Ancak toplanan verilerin okunmasında ve yorumlanmasında ortaya çıkabilecek hataları en aza indirebilmek için kullanılan GPS izleme sisteminin nasıl çalıştığını bilmeniz gerekir. Öte yandan antrenörler ayrıntılı veri analizi ile uğraşacak vakti çoğu zaman bulamazlar. Çünkü analiz seçeneklerinin fazla oluşu uzman olmayanlar için şaşırtıcıdır. Bu nedenle hangi parametrelerin ihtiyaçlarınız için gerçekten önemli ve alakalı olduğu konusunda ilgili fitness eğitmenleriyle beraber çalışacak bir Performans Analistine sahip olmak önemlidir. Veri izleme tarafından sağlanan ve yük kontrolü için ilginç olabilecek mevcut tüm parametreler henüz bilimsel olarak doğrulanmamıştır. Bu nedenle kullanılan parametrelerin doğru bir şekilde yorumlanması çok önemlidir. Öte yandan Korona, kulüplerin finansal olarak zayıflamasına neden oldu. Oyuncularin da fiyatları yükseliyor. Bu yüzden takımdan en iyi şekilde yararlanmanız gerekli. Bu, mevcut kaynakların en iyi şekilde kullanılmasıyla elde edilebilir. Bu ilkeyi İngiltere'de öğrendim. Çünkü sadece 15 kişilik küçük bir profesyonel kadro vardı ve bu oyuncuları yaralanmalardan korumak için mümkün olan her şeyi yapmak gerekiyordu. Bu da mevcut duruma göre, bu felsefeyi destekleyen yöntemler geliştirilmek anlamına geliyordu."

Kariyeriniz boyunca çalıştığınız futbolculardan ya da hocalardan neler öğrendiniz?

"Gördüğüm en iyi oyuncuların zihniyetleri; yeteneklerinin ikna edici gücü ve başarı takıntıları ile alakalıydı. Bu kazanan zihniyet sadece futbolda değil, aynı zamanda yaşamın diğer alanlarında da kendini gösterir. Bu temelde hayata karşı bir tutumdur. Aynı zamanda öğrenme ve bireysel sınırlarını zorlama isteğidir. Cristiano Ronaldo ve 'en iyisi olma takıntısı' hakkında çok fazla hikaye var. Bu tutum, dünyanın diğer en iyi oyuncularından farklı değildir. Yüksek performanslı sporlarda çalışıyoruz. Büyük bir rekabet var ve her hafta sonu, her maçtan sonra, hafta boyunca tüm takım olarak ne kadar başarılı çalıştığınıza dair doğrudan geri bildirim alıyorsunuz. Bu nedenle, eğitim günündeki zihniyeti günlük olarak yansıtmak daha önemlidir. Her idman maçı bile bir yarışmadır ve oyuncuların hiçbiri kaybetmek istemez. En iyi oyuncular yüksek beklentilere sahiptir. Kendileri ve tüm takım için rekabet baskısı yaratırlar. Bu zihniyet, bu ikna ve bu takıntı çok bulaşıcı ve motive edici. Yaptığım iş açısından kendi alanımda takıma mümkün olan en iyi şekilde yardımcı olabilmek ya da özel yaşamımda belirlediğim tüm hedeflere ulaşmak için söz konusu zihin ayarlamalarını yaptım. Burada sorun kaybetmek değil, bir yenilgi durumunda durumu yeniden değerlendirerek öğrendiklerinizle çalışmaya devam etmektir. Bir Performans Analisti ve bir insan olarak kendimi geliştirmek için, kendime bir çeşit baskı uyguluyorum. Daha fazla gelişmek için mentorlar da çok önemlidir. Ben de Prof. Dr. Holger Broich ile beraber çalışma ve ondan birçok şey öğrenme fırsatına sahip oldum. Yazar Tony Robbins şöyle der; "Başarılı olmak istiyorsanız, istediğiniz sonuçları elde eden birini bulun ve yaptıklarını kopyalayın. Aynı sonuca ulaşacaksınız." Bu yol gösterici ilke, genç oyuncuların hedeflerine ulaşmasına yardımcı olabilir. Bu yol gösterici ilke yaşamın her alanı için de geçerlidir aslında."

Günümüzde üst düzey futbolcular neredeyse 40 yaşına kadar oynayabilecek durumda. Bunu başarmak için nasıl çalışmalar yapmaları gerekiyor?

"Oyuncuların eğitim yükü, rejenerasyon, beslenme, uyku, yapı ve kuvvet antrenmanı konusundaki farkındalığı 10-15 yıl öncesine göre daha ileri durumda. Takım ve oyuncuların çevresi veya özel yaşamları da büyük ölçüde genişledi. Kulüpler, mutlak en iyi performansı elde etmek için oyuncuların refahına dikkat etmeliler. Ayrıca bazı oyuncular özel beslenme uzmanları, uyku antrenörleri, fizyoterapistler ve spor eğitmenleri ile çalışıyor. Farklı gruplar arasındaki iletişimin yapıcı ve şeffaf olması önemlidir. Böylece 'oyuncuları geliştirmek' için ortak bir hedef ön plana çıkar. Dikkat edilmesi gereken bir diğer şey de tıbbi ilerleme. Tanı, cerrahi müdahale ve rehabilitasyon en hızlı şekilde en iyi bakımı sağlar. Genç oyuncuların okuyabileceği ve kendilerine uygulayabileceği bu konularda çok sayıda kitap ve bilimsel makale bulunmakta. Mutlaka araştırıp, okusunlar."

Kişisel kariyer hedefleriniz neler?

"Profesyonel hedeflerim FC Bayern Münih ile büyük başarılar kazanmaya devam etmek. Spor Bilimleri doktoramı da doğru bir zamanda yapmak istiyorum. Ayrıca uzmanlığımı bir milli takımda kullanmak da beni cezbeder..."

Son olarak buradan Türkiye'deki futbolseverlere ne söylemek istersiniz?

"Türk futbolu seyircisiyle beraber yaşıyor. Bir zamanlar Türkiye'de bir takıma ya da Türk Milli Takımı'na karşı oynayan oyuncular, atmosferden o kadar etkilenirdi ki, dünyanın başka bir yeriyle karşılaştırılamazlardı. Özellikle, Beşiktaş-Bayern Münih, Şampiyonlar Ligi maçı hala hafızalarda... Atmosfer, heyecan ve tutku olağanüstüydü. Umarım Korona zamanı mümkün olan en kısa sürede geçer ve böylece Türk futbolseverlerin olağanüstü desteğini tekrar yaşama fırsatı buluruz. "

Kaynak: Serkan Akkoyun / TRT SPOR