Futbolda 'büyük veri' gün geçtikte büyüyor

Transfer olacağı takımı veri analizine göre belirleyen futbolcu... Yeni sözleşme öncesi performans analizini yaptırıp ona göre maaş isteyen futbolcu... Analiz ekibinin başına getirilen astrofizikçi... Analiz uzmanı arayan Sportif Direktör.

Futbolun yeni normallerinden bahsediyorum...

Manchester City'nin Belçikalı yıldızı Kevin de Bruyne, kulübüyle olan sözleşmesini yeni şartlarla birlikte 2025 yılına kadar uzattı. Bu yeni anlaşmayla De Bruyne, toplam kazancını 83 milyon pound seviyesine çıkardı ve İngiltere'nin en çok kazanan futbolcusu oldu. Tüm buraya kadar her şey futbolun normal akışına uygundu. Ancak De Bruyne görüşmeler sırasında temsilci (menajer) kullanmamıştı. Uzun süredir çalıştığı temsilcisiyle cezaevine girmesi sonrası yollarını ayırmıştı. De Bruyne hukuki yetkilerini temsil etmesi için Brüksel merkezli avukatlık firmasıyla, markasını temsil etmesi için de Jay-Z'nin kurucusu olduğu Roc Nation ile anlaştı.

Bu gelişmelerin ardından De Bruyne'den futbol dünyasında benzerine çok alışık olmadığımız bir hamle daha geldi. 29 yaşındaki futbolcu, City ile yapacağı sözleşme görüşmelerinden önce özel bir veri analiz firmasıyla anlaşma yaptı. Bu firmadan kendisiyle ile ilgili geçmiş, şimdiki ve gelecekteki performansının analiz edildiği bir rapor istedi. Raporda oyuncunun takımı için önemi belirlendi ve halihazırda aldığı maaşın kendi sınıfındaki diğer futbolcularla kıyaslanması neticesinde yeni bir maaş ortaya çıkarıldı. Sonuç beklendiği gibiydi: De Bruyne, Manchester City için yaptıkları ve yapacakları ile hayati önem taşıyan bir futbolcu ve aldığı maaş da kıyaslamaya göre oldukça düşük kalıyordu.

De Bruyne sözleşme yenileme aşamasında kendi performansıyla ilgili böyle bir çalışma yaptıran ilk futbolcu oldu. Daha önce büyük veri kullanımını es geçmeyen başka isimler de görmüştük. Mesela Memphis Depay, 2017 yılında verdiği transfer kararından önce veri analizini de değerlendirmeye katmıştı. Hollandalı futbolcu o yıl işlerin istediği gibi gitmediği takımı Manchester United'dan ayrılma kararı aldı. Yeni takımının tamamen kendisine uygun ve yeniden zirveye çıkmasını sağlayacak bir yer olmasını istiyordu. Beş takımdan teklif aldı. Bu teklifleri değerlendirirken alışılmadık bir yöntem seçti: Veri analizi.

Depay da tıpkı De Bruyne gibi (İkisinin de Hollanda ve Belçika gibi aynı coğrafyadan olmaları tesadüf mü acaba?) bir veri analiz şirketiyle anlaştı. Kendisine teklif yapan takımları, oynadıkları oyunu ve kendisinin o takımda neler yapabileceğini analiz ettirdi. Çıkan sonuca göre de kararını verdi: Lyon'a 'evet' dedi. Geçen dört yıl sonunda Depay, Şampiyonlar Ligi yarı finali oynadı. Değerini üçe katladı ve transferin gözdesi oldu. Tercihinde uzman veri analizi değerlendirmeleri büyük rol oynamıştı. O gün reddettiği takımlar arasında bir İtalyan, bir İspanyol kulübü ile birlikte Everton ve Fenerbahçe de vardı.

Futbolda büyük verinin önemli gün geçtikçe artıyor. Manchester City, geçtiğimiz Ocak ayında futbol sektörünün en önemli işe alımlarından birini yaptı ve Harvard öğretim görevlisi, Yale'de astrofizikçi aynı zamanda da İngiltere Hazine Politikaları danışmanı olan Laurie Shaw'ı 'Yapay Zeka ve Veri Uzmanı' olarak işe aldı. Liverpool'un analiz ekibinde de benzer isimleri görüyoruz: Harvard'lı Dr. Ian Graham, istatistik uzmanı Dafydd Steele ve astrofizikçi Tim Warkett. Dünya futbolunun en gözde sportif direktörlerinden Monchi de büyük verinin önemine dikkat çekiyor:

"Verilere sırtını dönenler geride kalacaklar. Veriler anahtardır, bu işin temelidir. Kulüpler gelecekte oyuncular, teknik direktörler dışında matematikçiler, fizikçiler, mühendisler ve analistlerle sözleşme imzalayacaklar."

Veri analiz şirketleri artık geleceği tahmin edebilecek yapay zekalar üzerine çalışıyor. Yani takımınızın ve rakibinizin sahaya çıkacağı 11'den, maç sırasında muhtemel taktik hamlelerine kadar her şey veriye dayanarak önümüze sunulabilecek. Yine de son karar her zaman insanda. Futbol kulüplerinin verileri analiz edebilecek ve bunlara insani durumları da dahil ederek tahminler yapabilecek çalışanlar istihdam etmesi çok uzak bir gelecek değil.

Kaynak: Serkan Akkoyun / TRT SPOR